In de rubriek De Platenkast gaat Follow The Music op bezoek bij iemand uit de muziekscene om eens in zijn of haar platenkast te neuzen. In deze aflevering Peter Johan Nijland van Distel en Hadewych.
Wat zit er nu in je cd-speler / computer?
“Celer met Discourses of the Withered. Dit is al een oudere opname. Ik vind dit wel een van de mooiste. Vooral het nummer Stargazing Lily Lacks The Flower. Ik zat een keer op Last.fm te kijken wat nu een beetje een Celer-hitje is. Toen gaf iemand aan dat Stargazing Lily Lacks The Flower zo mooi was. Ik verwachtte een soort van melancholisch ambientnummer. Maar het is juist heel droney. Ach, Celer brengt zo veel uit, maar goed, dit vind ik wel de mooiste.”
Naar welk genre luister je het meest?
“Ik luister redelijk veel black metal. Een van de redenen daarvoor is denk ik omdat ik het gevoel heb dat het iets is dat mij artistiek gezien niet zoveel beïnvloedt, terwijl ik het wel op een bepaalde manier fascinerend blijf vinden. Op andere momenten zet ik iets als Celer, Pjusk of Deaf Center op. Als ik zin heb om echt muziek te luisteren, of hoe ik dat moet zeggen, wellicht meer avant-gardistische dingen, dan luister ik naar bijvoorbeeld Scott Walker. En dan vooral weer zijn nieuwe werk.“
Dus black metal luister je omdat het je niet beïnvloedt?
“Ja, ik vind het heel rustgevend. Tijdens mijn middelbare schoolperiode ben ik daarmee in aanraking gekomen. Een vriend van mij speelde in een black metal band. Ik had zelf alleen maar ambient platen en hij had voornamelijk black metal in de kast staan. Hij heeft toen op een gegeven moment een mix tape samengesteld voor mij om te checken. Ik had tot dat punt vrij weinig met rock van doen gehad, laat staan met metal. Op die tape stond een nummer van Burzum, dat vond ik zo vervreemdend; zo claustrofobisch en gekweld. Toch moest ik er constant naar luisteren. Het fascineerde me, omdat het een sfeer was die ik nog nooit was tegengekomen. Zo ben ik er een beetje ingegroeid.“
In een van je bands Hadewych zitten toch wel enige black metal-invloeden?
“Jawel, in vooral het begin wel en ik heb ook wel dingen met black metal gedaan, maar tegenwoordig ben ik er op die manier niet echt mee bezig. Al is de sfeer misschien wel iets dat ergens in mijn muziek blijft hangen, dat weet ik niet. Nu zet ik het graag op wanneer ik op de fiets zit, omdat ik een bepaald soort rust ervaar wanneer ik er naar luister. Het ruist lekker door en het lijkt net alsof die middenfrequenties een verdeelde aandacht of innerlijke dialoog onderdrukken waarop ik me beter kan focussen en dat vind ik wel prettig.”
Rustgevende ruis?
“Black metal van eind jaren negentig had een soort van stofzuigershoegaze-achtige kwaliteit. Als je het dan niet te hard zette dan klonk het als één balk ruis. Zo vind ik een paar tracks van Sonic Youth die dat ook hebben, erg goed. Het wordt bijna een soort van drone-achtig iets. De sfeer en het karakter van de muziek en dan vooral het gekerm met al die galm; Het heeft voor mij niet zozeer iets duisters. Het is een sfeer waarbij ik me op mijn gemak voel omdat het resoneert met een bepaalde kant van mijn zelf.”
Wat voor muziek werd er vroeger bij jou thuis gedraaid?
“Mijn vader is heel lang dj geweest en hij bleef zich daardoor ontwikkelen qua muziek. Maar mijn ouders zijn er niet echt mee bezig. Mijn vader zette vroeger wel vaak iets op maar hij luisterde dat vaak met een hoofdtelefoon. Als er dan al iets werd opgezet, dan waren het vooral zijn dj mixen die hij ooit met bandrecorder had opgenomen. Die had hij op cassettebandjes gezet en die draaiden we vervolgens in de auto. Dat was dan vooral muziek uit de jaren zestig/zeventig: The Shadows, The Carpenters, Steve Miller Band, dat soort bands. Een ander ding dat mijn vader ook tof vond en wat mij heel erg heeft beïnvloed is synthesizermuziek: Vangelis, Kraftwerk en Jean Michel Jarre. Vooral die laatste twee hebben destijds veel indruk gemaakt.”
Heb je een favoriete plaat van vroeger?
“Nee niet echt. Maar ik kan zo wel een favoriet aller tijden noemen. Dat is het nummer Clara van Scott Walker. Een van de mooiste stukken die ik ooit heb gehoord. Wellicht niet werkelijk ‘mooi’ in de gangbare zin, als in ‘harmonisch welluidend’, maar het zit dynamisch en qua klankkleur zo ongelooflijk krachtig in elkaar. Het is volledig uitgedacht en door de ongebruikelijke elementen zo’n sterk geheel: de tekst, de referenties, het zeezieke van de strijkers die er in zitten. Scott Walker laat instrumenten voor een bepaald nummer bouwen al is het maar voor één slag. In dit nummer slaat een percussionist met z’n vuisten op een stuk vlees. Het nummer haalt inspiratie uit de laatste uren van het leven van Clara Petacci, de vrouw van Mussolini die gelyncht is na de Tweede Wereldoorlog. Dat soort elementen, zoals dat slaan, komen in het stuk terug, maar op een veel concretere manier dan dat het een strak ritmisch element is dat via een soort conceptualisering verwijst naar het slaan op een carcas door een woedende menigte. En dan het misselijke van het hele scenario; het laat me stilstaan bij wat menselijkheid is, parallel aan dat het stuk me laat stilstaan bij wat schoonheid is. Hoe meer ik niet precies kan benoemen wat het is in een nummer dat me raakt, hoe gaver ik het vaak vind. Het is het ongrijpbare er in.”
Wat was de eerste plaat die je zelf kocht?
“De eerste cd was Experience van the Prodigy. Alles waar mijn ouders niet naar luisterden zat voor mij daarin. Het mooiste vind ik het begin. Daar kan ik soms nog steeds kippenvel van krijgen. De eerste track begint na de intro met zo’n gesamplede valse piano. Als je als kind alleen nog maar harmonische muziek hebt gehoord, zonder te veel boventonen die elkaar in de weg zitten, dan is dat stuk zo gek, zo machinaal – zelfs onwerkelijk. Waar Jean Michel Jarre synthesizers langzaam laat aanzwellen om vervolgens weer langzaam weg te ebben, dan was the Prodigy in een keer Bam! Zoek het maar uit!’ Zo direct op de voorgrond, zonder te veel effecten en dat deed het gewoon voor mij. Ik wist toen ook echt niet hoe ik daar mee om moest gaan. Als kind probeer je dan te begrijpen wat er met je gebeurt en dat weet ik wellicht nog steeds niet precies. Het waren in ieder geval mijn eerste ervaring van complete overweldiging door muziek. Ik weet nog dat toen ik heel jong was ik het bij bijvoorbeeld Apache van The Shadows ook altijd jammer vond als dat was afgelopen, omdat het zo mooi was. Uit waardering van de harmonische esthetiek van die muziek. Maar the Prodigy trapte me direct in m’n maag. Dat is waarschijnlijk ook waarom ik van black metal houd: dat deed dat in eerste instantie ook bij me. Ik merk dat er een drang bij me is om dan te gaan zoeken naar een antwoord op de vraag naar wat het dan is wat dat precies doet. Tegelijkertijd zit de kracht juist in het feit dat het je overkomt en ik denk dat je alleen in die open positie de esthetiek van het overweldigende kunt waarderen. Toch gaat het er niet perse om dat muziek dan ‘hard’ is. Ik kan wel iets van Merzbow opzetten, maar dat doet het dan weer niet voor mij.”
Welke plaat inspireerde jou om zelf muziek te gaan maken?
“Niet echt een specifieke. Maar….Tja, het is haast vloeken in de kerk. Ik denk dat het toch de Synthesizer Greatest serie van Arcade is. De nummers zijn allemaal gespeeld door Ed Starink en helemaal niet de originele versies. Toch, vaak als ik later de originele versie van zo’n track hoorde, dacht ik: Nee! Geef mij de Ed Starink-versie! Ik kan ze nog steeds luisteren. Vooral de Jean Michel Jarre-covers zijn gewoon goed. En Staring heeft ook echt zijn best gedaan om hetzelfde geluid te krijgen. Wie bekend is met het instrumentarium van Jean Michel Jarre weet dat zijn synthesizers een vermogen hebben gekost. Er zit hele unieke apparaten tussen. En dat dan goed nadoen, dat vind ik echt heel knap. Dat was iets van eind jaren tachtig en werd ook heel veel gepromoot op tv. Ik ken veel mensen die beïnvloed zijn door die platen. Dus, petje af voor Ed.”
Heb je een plaat waar je jezelf een beetje voor schaamt? Een guilty pleasure?
“Nee. Als ik iets tof vind, dan vind ik het tof. Het maakt mij echt niet uit wat het is.”
Heb je platen of artiesten waar je een hekel aan hebt?
“Ik ben er de laatste jaren wel in veranderd denk ik. Ik doe altijd alsof ik een hekel heb aan The Beatles, maar dat is meer om mensen op de kast te jagen. Ik vind dat eeuwige gedweep ermee vrij vermoeiend. Maar een band die ik echt slecht vind? Dat vind ik echt heel moeilijk. Ik luister nooit naar de radio en ik heb geen vrienden die mij muziek door mijn strot duwen. Er zijn wel veel dingen die ik overrated vind. Maar een hekel heb ik er dan niet perse aan. Het gebeurt wel eens dat ik in een café zit waar ze dan complete albums van artiesten draaien en dat ik dan bij de eerste track denk: Oh nee! Maar zelfs over die situatie kan ik mij niet meer herinneren wat dat ook alweer was.”
Wat is de laatste plaat die je kocht?
“Ik koop alleen dingen als ze vaker luister. Ik luister eigenlijk voornamelijk mp3’s. Als dan blijkt dat ik van een band een plaat vaak helemaal luister, dan koop ik de cd. Maar wat nu de laatste plaat is? Volgens mij is dat 
Blaze in the Northern Sky van Darkthrone. Meer iets in de categorie “klassiekers”.
Ik was in Noorwegen de afgelopen winter en toen stuitte ik in een winkel op zo’n speciale editie, met een extra cd met een flauw making-of interview. Die heb ik toen gekocht omdat het een mooie uitvoering was. Ik koop eigenlijk alleen maar een lp of cd als ik het idee heb dat het nog redelijk dicht bij de artiest staat en dan moet ook het artwork of de uitvoering wel echt mooi zijn. Zo heb ik alles van Deathspell Omega. Hun artwork is erg tof. Elke release is weer even mooi, met groteske tekeningen enzo.”
Heb je nog tips?
“Nee. Eigenlijk niet.”
Dus ook niet Deathspell Omega, de enige band waar je alles van koopt?
“Nee joh. Heb je dat wel eens gehoord? Dat is tegenwoordig een soort black metal Dillinger Escape Plan, maar iets dat drijft tussen machinale staccato-stompen en georganiseerde chaos. Toch zitten er dan weer herhalende patronen in met hier en daar een catchy riff.”
Maar waarom is dat dan geen tip?
“Ik vind het raar om tips te geven aan mensen die je niet kent en ik verwacht überhaupt dat een groot deel van de lezers dat echt niet tof gaat vinden. Zeker niet het album dat ik dan weer werkelijk zou aanraden haha. Dat is Fas – Ite, Maledicti, In Ignem Aeternum. Maar wellicht is Paracletus de beste introductie tot hun sound. Het is waarschijnlijk een van de meest toegankelijke albums, naast de laatste EP “Drought”. Van Deathspell kan ik echt genieten. Ik luister vaak zo een heel album aan een stuk. Dat heb ik met andere bands zelden.”
Toch een tip
“Ik heb trouwens wel nog een echte tip. Ik heb het vaker geprobeerd om aan mijn vrienden te slijten: Sleepytime Gorilla Museum. Dat was een art-rockband uit de Verenigde Staten. Ooit ontstaan toen de band Idiot Flesh uit elkaar ging. Erg technisch, maar ook zitten er metal-invloeden in en het geheel heeft een haast circus- of caberet-noir-achtig voorkomen. Heel goed uitgedacht en echt iets dat een eyeopener kan zijn… of dat je absoluut verschrikkelijk vindt.”
Door: Erik Nijsten